سخنی درباره غدیر
توضیحات:
-
به گزارش خبرنگار حوزه معارف گروه علمی فرهنگی و هنری خبرگزاری صدا و سیما، پیغمبر اسلام (صلی اللّه علیه و اله) به امر پروردگار جهان با شرایط سنگین قومی را که در گرداب جهل و انحطاط و قساوت فرو رفته بـودند، به ساحل نجات می‌رساند و به شاهراه سعادت آشنا می‌کند.
پس از ۲۳ سال رنج و زحمت، قوانین روح بخش اسلام را به جای اوهام و بت پرستی بر کرسی حکومت می‌نشاند. بت‌ها را می‌شکند، بت کده‌ها را به صورت معبد توحید درمی آورد؛ شالوده‌ی یـک حـکومت عالم گیر را می‌ریزد و بدین ترتیب مقام نبوت، به وظیفه خود خاتمه می‌دهد، و میدان انجام وظیفه و صحنه‌ی فعالیت را را به منصب امامت و ولایت می‌سپارد؛ و عهده دار و صاحب این مقام شامخ را در چنین روزی معرفی می‌کند.
اگر بـنا اسـت که روز تخت نشینی سلاطین را روز جشن و مسرت بنامند و روز تاجگذاری پادشاهان جهان را روز عید قرار دهند و به عنوان عظمت آن روز اجتماعاتی تشکیل، و به احترام آن شعر‌ها سروده شود و زبان‌ها به تبریک و تهنیت گفتن گشوده گردد، و دسـت‌ها بـه منظور بذل و بخشش از آستین‌ها به در آید و رسم احسان و انعام اجرا شود - چنانکه در هر ملتی مرسوم و معمول است - شایسته‌ترین روز برای اجراء این مراسم روزی است که منصب خلافت کبرای اسلامی و ولایت عـظمای دیـنی بـا تشریفات آسمانی و شکوه و جلال مـعنوی، طـبق وحـی الهی به امیر مؤمنان علی علیه السّلام اعطاء می‌شود، روزی که در آن، این آیه نازل گشته است «الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت عـلیکم نـعمتی و رضـیت لکم الاسلام دینا: امروز دین شما را به حد کـمال رسانیدم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و اسلام را به عنوان دین برای شما برگزیدم» (آیه ۳ سوره ی مائده)
طارق بن شـهاب کـتابی، یـهودی یا نصرانی روزی در مجلس خلیفه‌ی دوم گفت اگر در دین ما چنین آیـه‌ای (آیه‌ی ۳ سوره مائده که ذکر شد) درباره روزی نازل می‌شد ما آن روز را عید می‌گرفتیم و خلیفه‌ی دوم هم تصدیق نمود.
روی هـمین اصـل مـسلمانان شرق و غرب از دوران نبوت این روز را روز عید و سرور قرار داده اند، (کتاب «الاثار البـاقیه فـی القرون الخالیه» تألیف ابوریحان بیرونی ص ۳۳۴) ائمه علیهم السلام نیز فضیلت این روز را بار‌ها گوشزد فرموده اند.
در کـتاب کـافی در ایـن زمینه روایاتی است از جمله حسن بن راشد از امام صادق علیه السّلام مـی پرسد غـیر از عـید فطر واضحی برای مسلمانان عید دیگری هست؟ امام می‌فرماید: بلی عیدی است که بزرگ‌تر و شریف‌تر از آنـها اسـت. مـی گوید: آن چه روزی است می‌فرماید:روزی که امیر مؤمنان علی علیه السّلام به پیشوائی امت مـعرفی شـده است. (کافی ج ۱ ص ۳۰۳).
من کنت مولاه فهذا علی مولاه هرکس من آقای او هستم عـلی هـم آقـای اوست!
پیغمبر اسلام صلی اللّه علیه و اله در سال دهم هجرت به امر پروردگار عالم تصمیم گرفت بـرای انـجام مراسم حج به جانب مکه عزیمت کند، فرمان صادر شد که مسلمانان برای (۱) نـزول ایـن آیـه در ۱۸ ذی حجه علاوه بر اینکه نزد مفسرین شیعه مسلم است در ج ۱ کتاب «الغدیر» از شانزده نفر از مفسرین و مـحدثین اهـل تسنن نیز نقل شده است۲ این موضوع را مسلم، مالک، بخاری، ترمذی؛ نـسائی کـه هـمه از بزرگان اهل سنت میباشند نقل کرده‌اند (تیسیر الوصول ج ۱ ص ۱۲۲)
حسن بن راشد از امام صادق علیه السّلام مـی پرسد غـیر از عـید فطر واضحی برای مسلمانان عید دیگری هست؟ امام می‌فرماید: بلی عیدی است که بزرگ‌تر و شریف‌تر از آنـها اسـت. مـی گوید: آن چه روزی است می‌فرماید:روزی که امیر مؤمنان علی علیه السّلام به پیشوائی امت مـعرفی شـده است. (کافی ج ۱ ص ۳۰۳)
فرا گرفتن اعمال حج ملازم خدمت آن حضرت بـاشند مـردم بسیاری در مدینه حضور یافتند و بدین گونه حضرتش به جانب مکه حرکت کرد. جمعیت انـبوهی کـه از اهل بیت آن حضرت و وجود مهاجرین و انصار و مسلمانان دیگر تشکیل یافته بود افتخار خدمتش را داشتند، تعداد آنها نـود هـزار تا صد و بیست و چهار هزار در کتاب های تاریخ ثبت شده است، آنها جـمعی بـودند که همراه حضرتش حرکت کرده بودند. امـا تـعداد کـسانی که در مکه حضور یافتند از اهالی مکه و یـمن بـیش از این‌ها بود.
چون مراسم حج را عملی ساخت و به جانب مدینه رهسپار گردید و به «غـدیر خـم» (غـدیر خم:محلی بوده که آب در آن جمع می‌شده است.) در نزدیکی جحفه که منزلی اسـت مـیان مکه و مـدینه و در آن مـنزل راه مـصر و عراق و مدینه از یکدیگر جدا می‌گردد رسـید، جـبرئیل امین علیه السّلام از جانب خداوند متعال این آیه را آورد: «یاای‌ها الرسول بلغ مـا انـزل الیک من ربک و ان لم تفعل فـما بلغت رسالته» (نزول این آیه در این مورد علاوه بر اینکه میان مفسرین و مورخین شیعه مسلم است درج ۱ کتاب «الغدیر» از سی نفر از بزرگان مـعروف اهل سنت نیز نقل شده است:
یعنی ای پیـغمبر آنـچه از جانب خدا بر تو نـازل شـده به خلق برسان که اگر نرسانی تبلیغ رسالت نکرده ای» (آیه ۶۷ سوره ی مائده)
طبق ایـن دسـتور آسمانی پیغمبر فرمان داد کسانی کـه جـلوتر رفـته بودند برگردند، و کـسانی کـه در دنبال هستند از آن نقطه نـگذرند، تـا همه‌ی جمعیت در آنجا متمرکز گردند. هنگام ظهر و هوا بسیار گرم بود بطوری که بـعضی‌ها گـوشه‌ای از عبای خود را روی سر انداخته و گوشه‌ی دیـگر را زیـر پا قرار داده بـودند کـه پاهـا از حرارت زمین نسوزد؛ پیـغمبر صلی اللّه علیه و اله پس از اداء نماز ظهر در وسط انبوه جمعیت خطبه‌ای خواندند که ترجمه قسمتی از آن از نـظر خـوانندگان محترم می‌گذرد. پس از اداء حمد و ستایش پروردگار عـالمیان فـرمودند:
«نـزدیک اسـت بـه جهان دیگر رخت بـر بندم. مـن در اداء وظیفه سنگین رسالت مسئولم و شما نیز مسئولیتی دارید، متوجه باشید که چه خواهید گفت؟ گفتند شهادت می‌دهیم کـه بـا کـمال خیرخواهی و سعی بلیغ تبلیغ رسالت فرمودی، خـداوند بـتو پاداش نـیک عـطا فـرماید.
بعد از آن فرمود:پس از من درباره‌ی دو چیز مهم چگونه رفتار خواهید کرد؟ یکی از میان جمعیت عرض کرد: آن دو چیز مهم چیست؟ فرمود: کتاب خدا و عترت من بر این‌ها پیش نگیرید، و در رعـایت آنـها کوتاهی نکنید؛ که هلاک می‌گردید. سپس دست علی علیه السلام را گرفت و روی دست بلند کرد به طوری که همه آن حضرت را دیدند و شناختند. فرمود:ای مردم آن کس که نسبت به مؤمنان از جان آنها اولی‌تر مـی باشد کیست؟ گفتند خدا و پیغمبر او داناتر میباشند. فرمود خدا مولای من است و من مولای مؤمنان هستم و من اولی هستم به آنها از جان‌های آنان، فمن کنت مولاه فعلی مـولاه یـعنی هرکس من آقای او هستم عـلی آقـای اوست. این جمله را سه دفعه تکرار کرده. بعد از آن فرمود حاضران به غائبان برسانند.